پارتیشن اداری، حد اعتدال و میانه روی بین دو وضعیت محیط باز و محیط پر اتاق را برای خود انتخاب کرده اند. آکوستیک از پارامترهای مهم در پارتیشن بندی محیط است. تهویه مطبوع و جریان هوای خنک، زیبایی و انتقال حرارت یا جابجایی طبیعی گرما از موارد مهمی هستند که طراح پارتیشن اداری باید در طراحی خود، آنها را مد نظر قرار دهد.
حد اعتدال در پارتیشن ها
هر چقدر محیط اداری بازتر باشد، نظارت بر جمع کثیری از کارمندان بهتر صورت می گیرد. باز بودن مکان در ساختمان اداری علاوه بر اینکه دسترسی ارباب رجوع را به کارمندان روان تر می سازد، روحیه تعامل کارمندان با اربابان رجوع و نیز همکاران خود را هم افزایش می دهد. این مدل از محیط کار، هزینه های کمتری را بر مدیران تحمیل می کند. البته محیط باز به شکلی که در مکان اداری هیچ حریمی نباشد، دردسرهای خودش را به همراه خواهد داشت. سر و صدا و حواس پرتی کارمندان، نمونه های بارزی از این دردسرها هستند.
پارتیشن اداری باعث می شود تا فضا بی روح، یکنواخت و کسالت بار دیده نشود. می توان ادعا کرد که پارتیشن ها، حد اعتدال و میانه روی بین دو وضعیت می باشند. یک وضعیت، فضای اداری با اتاق هایی که درب بسته هر کدام، ارتباط آنها را با جهان خارج قطع و نظارت و کنترل بر کارمندان داخل اتاق ها را با مشکل روبرو می کند. در نتیجه، شفافیت مورد انتظار اربابان رجوع از عملکرد کارمندان اداری، برآورده نمی شود.
عدم بازدهی و حواس پرتی کارمندان ناشی از سروصدا
وضعیت دیگر اینکه؛ محیط باز و شلوغی که اگرچه رفتار همه کارمندان از چشم ناظران دور نمی ماند اما سر و صدای بی وقفه و همیشگی در این فضا بر روح و روان کارمندان و بازدهی ایشان، تاثیرات مخرب خود را بر جای خواهد گذاشت.
پارتیشن اداری توانسته تا بین این دو، وضعیت سومی ایجاد کند. وضعیت سوم به شکل ملموسی، فاقد ایرادات اساسی در دو وضعیت قبلی می باشد. با استقرار پارتیشن ها، نه از آن محیط پر سر و صدا خبری هست و نه از آن محیط یکنواخت و کسل کننده اثری باقی مانده است. چنانچه فضای داخلی و پارتیشن بندی توسط اهل فن طراحی شود، اثرات مثبت از اجرای طرح به وضوح در رفتار و عملکرد کارمندان قابل رویت هستند.
آکوستیک
اگر مدیر اداری در نظر داشت که بهر دلیلی، فضای گسترده محیط اداری را به فضاهای کوچک تر تقسیم بندی کند، هزینه و طول زمان انجام کار، مانع از اجرای تصمیم او می شد. وقتی پارتیشن ها آمدند، طول زمان و هزینه ها را به شکلی باورنکردنی، کاهش دادند. اغلب کارهای اصلی پارتیشن بندی در خارج از محیط اداری به انجام می رسد و فقط در زمان اجرا به یکدیگر کلاف و در مکان اداری کار گذاشته می شوند.
کلاف کردن پارتیشن ها در محیط اداری
در پارتیشن اداری یکی از مهمترین مسائلی را که باید مد نظر داشت، «آکوستیک» است. آکوستیک در لغت به معنای شنیده شدن و در معنای اصطلاحی به دانش اصوات، ایجاد، پخش، انتقال، کنترل و آثار صدا گفته می شود. مواد بکار گرفته شده در یک محیط بر آکوستیک آن محیط تاثیرگذار خواهد بود. ضریب جذب صدا خاصیتی از ماده است که نشان می دهد این ماده چقدر می تواند موج صدای انتشار یافته را جذب نماید. ضریب جذب صدای مواد، عددی بین صفر و یک است. چنانچه تمام صداها جذب شوند، این ضریب، یک خواهد بود و اگر هیچ صدایی جذب نشود، ضریب مذکور صفر می شود.
یک آزمایش علمی، تاثیر نصب پارتیشن اداری بر پارامترهای آکوستیکی در فضای اداری پلان باز را مورد بررسی قرار داد. برابر نتایج به دست آمده در این تحقیق، افزایش ارتفاع پارتیشن به 5/1 متر و ضریب جذب صدای 6/0 تاثیر چندانی در کاهش حواس پرتی کارمندان نسبت به پارتیشن با ارتفاع 2/1 متر ندارد. این در حالیست که پارتیشن با ارتفاع 95/1 متر با ضریب جذب صدای 6/0 کاهش موثری در حواس پرتی کارمندان دارد. محقق نتیجه گیری کرده که محدوده قابل قبول برای ارتفاع پارتیشن، حداقل از 7/1 متر شروع می شود. بدیهیست که اثرات مخرب ناشی از سر و صدای دائمی در محیط کاری کارمندان با این ارتفاع پارتیشن کاهش خواهند یافت.
اثر منفی آلودگی صوتی در محیط اداری بدون پارتیشن بر کارمندان
سیرکولاسیون
پارتیشن اداری فقط فضا را تقسیم نمی کند. چنانچه طراح پارتیشن، شخصی کار آزموده بوده و خود را به دانش روز مسلح کرده باشد، می تواند خارج از حد انتظار ظاهر شود. زیبایی بصری که پارتیشن باید به محیط بدهد، موضوعی است که می بایست ذهن طراح را دائماً به خود مشغول نگه دارد. در واقع طراح به پارتیشن باید دو سویه نگاه کند. پارتیشن برای طراح به منزله هم دیوار است و هم دکور. او باید پارتیشن را اینگونه ببیند. البته پارامترهای دیگری نیز وجود دارند که طراح باید آنها را مد نظر قرار دهد. اینکه پارتیشن کجا نصب شود در مصرف انرژی مستقیماً تاثیرگذار است. به عبارت دیگر؛ موقعیت بهینه پارتیشن به مقدار قابل توجهی از اتلاف انرژی حرارتی، ممانعت به عمل می آورد.
طراح پارتیشن بندی باید سیرکولاسیون را مورد توجه جدی قرار دهد. سیرکولاسیون به معنای دسترسی و تعیین کننده جایگاه هر فضا می باشد. اگر فضاهای گوناگون، چیدمان درستی در کنار هم نداشته باشند، دسترسی به آنها با مشکل مواجه شده و نظم محیط از هم گسیخته می شود. چرخش و دسترسی به فضا به کاری که کارمندان در آن فضا انجام می دهند، وابسته است.
در طراحی پارتیشن اداری، تهویه مطبوع و جریان هوای خنک ارتباط مستقیم با کارمندان و اربابان رجوع دارد. اهمیت طراحی جانمایی پارتیشن ها در دورانی که هنوز ویروس کوید19 کاملاً ریشه کن نشده، افزایش پیدا کرده است. اندازه پارتیشن ها و مکان آنها در محیط اداری منجر به عملکرد بهتر سیستم های تهویه مطبوع خواهد شد. عملکرد بهینه سیستم های مزبور دو پیامد خواهند داشت. اولاً متضمن سلامتی کارمندان و مراجعان خواهد بود و ثانیاً در صرفه جویی مصرف انرژی تاثیر مثبت خواهد گذاشت. ناگفته پیداست که کیفیت هوا در فضای اداری تا چه حد می تواند بر راندمان کارمندان آن اداره اثرگذار باشد و آن را افزایش دهد.
جانمایی دیواره ها
در کشورهایی که مصرف انرژی برای شهروندان آنها بسیار گران تمام می شود، اصل موضوع انتقال حرارت یا جابجایی طبیعی گرما، موضوعی حیاتی به نظر می رسد. اهمیت این اصل تا بدانجاست که حتی موضوع جلوگیری از اتلاف انرژی را به صورت مجزا و مستقل از کاربرد پارتیشن مورد بررسی دقیق و مو شکافانه قرار می دهند. بر اساس یک تحقیق علمی و مدل سازی محاسباتی، جانمایی پارتیشن در موقعیت های گوناگون دیواره گرم سبب تغییرات عمده در نرخ اتلاف انتقال حرارت از محیط می شود.
پارتیشن می تواند جداره هایی از ام دی اف، شیشه و یا تلفیقی از هر دو باشند. همچنین می تواند یک جداره یا دو جداره باشد. هر یک از اینها، مزایا و معایب خود را دارد. غالباً سفارش دهندگان وقتی قرار باشد که از پارتیشن تمام شیشه ای بهره ببرند، تمایل دارند که پارتیشن ها از کف تا سقف قد بکشند تا دکوراسیون محیط اداری چشم نوازتر گردد. پر واضح است که پارتیشن دو جداره به استقامت، زیبایی و کارایی نزدیکتر باشد اما هزینه بیشتری را هم به سفارش دهنده تحمیل می کند. مهمترین ویژگی پارتیشن دو جداره این است که بر آکوستیک محیط اداری تاثیرات قابل ملاحظه ای می گذارد. از پارتیشن دو جداره به مراتب صدای کمتری نسبت به پارتیشن تک جداره عبور خواهد کرد. کاهش عبور اصوات از چنین جداره هایی منجر به کاهش اثرات تخریبی آلودگی صوتی در محل کار بر کارمندان می شود.
پارتیشن اداری همانند دیگر امور در بستر زمان دچار تحولاتی شده است. مسیر این دگرگونی عمدتاً به سمت کارایی و زیبایی بیشتر پیش رفته است تا تعداد کاربران بیشتری را به سوی خود جلب کند. ابتدا پارتیشن های ام دی اف و سپس پارتیشن های فریم لس و پارتیشن های تک جداره و یا دو جداره با فریم آلومینیومی، بازار را به تسخیر خود در آوردند.
انواع پارتیشن ها
در آغاز، نگاه کاربران به پارتیشن ها صرفاً جداکنندگی فضای محیط اداری بود اما به مرور طراحان، اجرا کنندگان و کاربران دریافتند که این خواسته حداقلی است و پارتیشن ها پتانسیل این را دارند تا با زیبایی، جلوه گری کنند و چشم ناظران را خیره نگه دارند. با گذشت زمان، استعداد طراحان، شکوفایی خود را در بکارگیری شیشه در پارتیشن ها به اثبات رساند. شیشه های سکوریت که چندین برابر مقاومت بیشتری دارند به مرور جانشین شیشه های معمولی شدند.
بعدها پارتیشن های فریم لس، طراحی و ساخته شد. این پارتیشن ها با اشغال سطح کمتر بر روی زمین و نداشتن فریم، سطح دید را در محیط اداری افزایش داد.
پارتیشن های دو جداره با فریم آلومینیومی، کار را به حد اعلاء رساندند. آلومینیوم، فلزی با ویژگی های منحصر به فرد است. ویژگیهای انحصاری آلومینیوم مانند سبکی و قابلیت چکش خواری، انعطاف پذیری و استحکام، جوش پذیری بالا و عدم جرقه زایی، قابلیت بازتاب نور، رسانای الکتریکی و حرارتی، غیر مغناطیس بودن و شکل پذیری این فلز از چشم طراحان پارتیشن دور نماند تا بالاخره او را به خدمت گرفتند. مزایای شگفت انگیز آلومینیوم باعث نشد تا کارشناسان، عیب خورده شوندگی آلومینیوم را نادیده بگیرند. بنابراین با روش های الکتروشیمیایی شرایط کنترل رشد اکسیدشوندگی را فراهم آوردند که به این کار، آنودایزینگ می گویند. این روش سبب گردیده تا آلومینیوم از خود مقاومت بیشتری در برابر خوردگی نشان دهد و بیشتر عمر کند.
اکنون و چشم انداز
اکنون پارتیشن دو جداره فریم آلومینیوم از آنودایز بهره می برد. درب ها نیز از این فریم های آلومینیومی بی نصیب نمانده اند. بین دو جداره شیشه این پارتیشن ها، پرده ولومی قرار دارد که زیبایی سحرانگیز آن را افزایش می دهد. شیشه های داخل این فریم ها علاوه بر شیشه سکوریت، می تواند از انواع گوناگونی مانند، های گلاس، پی وی سی و پلی کربنات باشد.
با فراگیر شدن پارتیشن در مکان های مختلف حتی در منازل، چشم انداز روشنی در انتظار این صنعت است.